در مجموعه بیمه های دریایی، رشته بیمه های کشتی ( بیمه های شناور ) وجود دارد که با اقتباس از مجموعه قوانین دریایی بین المللی، تجارب دریانوردی ، کنوانسیون های بین المللی دریایی و اصول بیمه پوشش های مربوط به کشتی ( شناور ) را ارائه می نماید.
در این بخش پوشش هایی که در قالب ” بیمه های کشتی ” ارائه می گردد عبارتند از:
الف) بیمه زمانی کشتی Time Insurance
در این حالت کشتی برای مدتی معین مثلاً یک سال از نیمه شب روزی که تعهد بیمه گر آغاز و نیمه شب روز انقضاء بیمه نامه تحت پوشش قرار می گیرد.
ب) بیمه سفر کشتی Voyage Insurance
در این حالت کشتی برای یک سفر معین از یک بندر تا بندر نهایی(مقصد) تحت پوشش بیمه قرار می گیرد.
انواع بیمه های کشتی
با توجه به تنوع حوادث ، نگرانی از اموال در مقابل خطرات و مسئولیت های قانونی مالکان کشتی در مقابل دیگران شرایط های (کلوز) استاندارد مختلفی توسط انستیتو بیمه گران لندن تهیه شده که بیمه گران صاحب نام تا به امروز از کلوزهای مزبور در ارائه پوشش های بیمه ای مورد نیاز مالکان کشتی استفاده می کنند.

بیمه بدنه و ماشین آلات کشتی بیمه H&M))

بیمه بدنه و ماشین‌آلات شناورها بر اساس کلوزهای طراحی شده توسط انستیتو بیمه‌گران لندن که در تمامی موسسات بیمه‌ای معتبر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل:

– کلوز 280 ( زمانی ) تمام خطر یا All Risks. خسارتهای جزئی + خسارت کلی یا Total Loss+ 4/3 مسئولیت تصادم + زیان همگانی + هزینه نجات

– کلوز 284 ( زمانی ) خسارت کلی یا Total Loss+ 4/3 مسئولیت تصادم + زیان همگانی + هزینه نجات

– کلوز 289 ( زمانی ) خسارت کلی یا Total Loss+ هزینه نجات

– کلوز 346 ( زمانی ) تمام خطر یا All Risks. خسارتهای جزئی + خسارت کلی یا Total Loss+ 4/4 مسئولیت تصادم + زیان همگانی + هزینه نجات. مخصوص کشتی های صیادی.

بیمه مسئولیت مالکان کشتی در برابر اشخاص ثالث

بواسطه تهدیدات خطرات دریایی و دریانوردی، صاحبان شناورها طبق قانون مسئولیت همیشه در قبال خسارت هایی که به دیگران وارد می کنند و طبق قانون مسئول شناخته می شوند می بایست پاسخگو باشند. در این رابطه مالکان شناورها می توانند پوشش های “بیمه مسئولیت دریایی” را طبق کلوز 344 انستیتو بیمه گران لندن به منظور تامین خسارت های مالی و جانی تهیه نمایند. پوشش های بیمه ای شامل:

1- FFO یا برخورد شناور با اجسام ثابت و متحرک در دریا

پوشش Fixed or Floating Objectsمسئولیت از دست دادن یا آسیب رساندن به هر شی ثابت یا متحرک به دلیل برخورد کشتی بیمه شده با جسم ثابت و متحرک در دریا را پوشش می دهد.

2- RDC برخورد شناور با شناور دیگر

مسئولیت مالک یک کشتی در مقابل کشتی دیگر که عنوان “تصادم” معروف است، به موجب این شرط در صورتی که بین کشتی بیمه شده با کشتی دیگر تصادم ایجاد شود در صورت احراز مسئولیت بیمه گزار کشتی بیمه شده، بیمه گر کشتی بیمه شده تعهد خواهد داشت خسارت وارد به کشتی دیگر را نیز با توجه به مقررات مندرج در “شرط تصادم” به میزان تعهد شده جبران نماید.

3- Wreck Removal – نایروبی

تامین آبراه های ایمن به منظور تردد کشتیها یکی از مهمترین وظایف کشورهای صاحب بندر و صاحب ساحل است. وجود هرگونه مانع و یا لاشه کشتیهای مغروق در مسیر تردد سایر شناورها خطری بالقوه برای کشتیرانی و دریانوردی ایمن محسوب می گردد و می تواند هزینه ها و تعهدات زیادی را برای دولتها، مالکین کشتیها و سایر اشخاص ایجاد نماید.

در همین رابطه و به دنبال تصویب قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین المللی نایروبی ۲۰۰۷ بر اساس مصوبه جلسه علنی مجلس شورای اسلامی و تأیید مورخ 1389/03/12 شورای نگهبان، پس از به حد نصاب رسیدن تعداد کشورهای عضو این کنوانسیون از تاریخ 1394/01/25 برابر با ۱۴ آوریل ۲۰۱۵ لازم الاجرا شد.

خاطر نشان می گردد در راستای ارائه خدمات به مالکان شناورها تاکنون بالغ بر 1000 فقره گواهینامه خارج سازی مغروقه برای شناورهای تحت پرچم با محوریت تعرفه مورد نظر سازمان بنادر و دریانوردی که بر اساس شاخص GT شناورها تنطیم شده صادر شده است. در این رابطه علاوه بر شناورهای تجاری، نفتکش ، خدماتی سایر شناورهای دیگر مانند دکل های حفاری و سکوی های نفتی با ظرفیت های مختلف از 300GT تا 95.000GT تحت پوشش قرار گرفته اند.

4- Pollution

آلودگی آبها همواره موجبات نگرانی‌ نهادهای حامی محیط زیست را فراهم‌ آورده‌ و برای‌ مبارزه‌ با آن‌ درسطح‌ ملی‌ و بین‌المللی‌ اقدامات و مشارکت‌ تاثیرگذاری داشته اند. بطوری که تهیه و تصویب کنوانسیون های بین المللی را برای حفاظت از محیط زیست به همراه داشته است. یکی از این کنوانسیون ها مربوط به آلودگی ناشی از سوخت شناورها می باشد. براساس کنوانسیون الزامی برای کشتی های صاحب پرچم، کشور ایران نیز با تصویب آن (آیین نامه اجرایی ماده 6 قانون حفاظت از دریاها و رودخانه های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مواد نفتی مصوب 1389/05/27 ) حفاظت از دریاها و رودخانه های قابل کشتیرانی را الزامی اعلام می نماید.

بر همین اساس شرکت بیمه سامان در راستای تامین نیازهای بیمه ای مالکان شناورها اقدام به طراحی پوشش آلودگی مذکور در قالب شرایط استاندارد و با بهره گیری از مفاد کنوانسیون مزبور اقدام نموده و هم اکنون در مجموع توانسته است در طول هر سال بیش از 100 هزار تن ظرفیت ناخالص پوشش بیمه ای لازم را ارائه نماید.

5- پوشش حوادث جانی ( شامل خدمه و افراد شخص ثالث)

در این بخش جبران زیانهای وارد به افراد که منجر به فوت و صدمات جانی می شود تحت پوشش قرار می گیرد. معمولا افرادی که در این بخش تحت پوشش قرار می گیرند شامل خدمه کشتی و افراد خارج از کشتی می باشد که به واسطه حوادث دریایی کشتی مورد بیمه، منجر به صدمه جانی می گردند.

6- MLC: تامین هزینه های مالی در چارچوب الزامات کنوانسیون Maritime Labour Convention (MLC).

علاوه بر خطراتی که بدنه و ماشین‌آلات را تهدید می‌کند صاحبان شناورها به واسطه نوع فعالیت خویش مسئول حفظ سلامت کارکنان و وسایل آنها و محمولات مورد حمل نیز می‌باشند. این بیمه نامه کلیه خطرات ومسئولیت های احتمالی مورد بیمه را در برابر اشخاص ثالث در دریا ( کلیه اجسام ثابت و متحرک در دریا ) را تا سقف مورد تعهد در بیمه نامه تحت پوشش قرار می دهد . علاوه براین کلیه مسئولیت بیمه گزار (مالک شناور) را در برابر کارکنان ، خدمه و مسافرین شناور را در طول عملیات دریایی و در مقابل حوادث و مسئولیت های ناشی از فوت ، نقص عضو و هزینه های پزشکی را جبران می نماید.

بیمه مسئولیت سازندگان شناورها

این نوع بیمه مسئولیت سازندگان و تعمیرکنندگان کشتی‌ها در یارد تعمیراتی و شرکت های ساخت کشتی تحت پوشش قرار می‌دهد. بر اساس این پوشش خسارتهایی که منشاء آن یارد تعمیراتی باشد طبق بیمه نامه ارائه شده قابل بررسی می باشد.

این نوع ،بیمه مسئولیت سازندگان کشتی‌ها را تحت پوشش قرار می‌دهد و کاربرد آن برای حوضچه‌های تعمیراتی و یا کارخانجات ساخت شناورها می‌باشد. کلیه سازندگان کشتی ها به این بیمه نامه نیاز دارند. خطرات مندرج در این پوشش شامل مسئولیت های احتمالی سازندگان شناورها جهت ساخت وبه آب اندازی کشتی ها را طبق شرایط و مفاد مقرر در کلوز بیمه نامه تحت پوشش قرار می دهد . مدت اعتبار برای بیمه‌‌‌های دریایی حداکثر به مدت یک سال می‌باشدکه از زمان پرداخت اولین قسط و یا پرداخت کل حق بیمه توسط بیمه‌گر آغاز می‌گردد .

پوشش بیمه خطر جنگ: خسارات ناشی از جنگ برای مسیرهای تردد مورد درخواست را تحت پوشش قرار می دهد.